| Data urodzenia | ok. 282 Aleksandria |
| Data śmierci | zmarła śmiercią męczeńską ok. 310 w Aleksandri |
| Wspomnienie | 25 listopada |
| Atrybuty | koło do łamania kości, anioł, Dziecię Jezus, filozofowie, gałązka palmowa, korona, krzyż, księga, miecz, piorun |
| Patronka | zakonu katarzynek, Nowego Targu, uniwersytetów (w tym paryskiej Sorbony), wielu zawodów (adwokatów i notariuszy, bibliotekarzy, drukarzy, filozofów chrześcijańskich, kolejarzy, kołodziejów, literatów, młynarzy, fryzjerów, modystek, mówców, piekarzy, powroźników, prządek, szwaczek, uczonych, woźniców, zecerów, nauczycieli), orędowniczka od bólu gardła i głowy |
Katarzyna Aleksandryjska była męczennicą chrześcijańską, należy do Czternastu Świętych Wspomożycieli, jest świętąKościoła katolickiego.
Życie
Urodziła się w Aleksandrii w Egipcie i była córką króla Kustosa. Przez lata była jedną z najpopularniejszych świętych Kościoła katolickiego. Była bogatą i wykształconą chrześcijanką z Aleksandrii, która przyjęła śluby czystości. Poniosła śmierć męczeńską w wieku 18 lat. Otwarcie krytykowała prześladowania chrześcijan i postępowania cesarza Maksencjusza, żonę którego nawróciła na chrześcijaństwo. Wyrok śmierci zapadł po dyspucie religijnej, w której Katarzyna okazała się bieglejsza od pięćdziesięciu mędrców niechrześcijańskich, część z nich nawracając. Niezadowolony z takiego obrotu sprawy cesarz skazał Katarzynę na śmierć po torturach; odstąpiono od łamania kołem po zniszczeniu narzędzia tortur przez anioła.
Wyrok wykonano przez ścięcie. Wśród najstarszych autorów, wspominających Katarzynę, byli święty Rufin i Euzebiusz z Cezarei Palestyńskiej.
Kult
Kult świętej rozwinął się zarówno w kościele zachodnim, jak i w prawosławiu. W Polsce wystawiono ku jej czci ponad 170 budowli sakralnych. W 1571 w BraniewieRegina Protmann założyła zgromadzenie zakonne katarzynek. Kilkadziesiąt miejscowości polskich wywodzi swoją nazwę od imienia Katarzyny, postać świętej znajduje się w herbach Działdowa, Tyczyna, Nowego Targu i Dzierzgonia. Męczeństwo świętej stało się także tematem malarskim, m. in. dzieł Rafaela, Caravaggio i Hansa Memlinga. Na szczycie Góry Świętej Katarzyny na Synaju znajduje się niewielka Kaplica św. Katarzyny, gdzie ciało 18-letniej świętej Katarzyny zostało umieszczone przez aniołów na najwyższym szczycie. W X w. zostało przeniesione przez mnichów-pustelników na dół góry i umieszczone w złotej trumnie w wybudowanym klasztorze św. Katarzyny. Od tego czasu szczyt nazwany został na jej cześć, a miejsce to zaczęto łączyć z jej kultem.
Patronat
Patronka zakonu katarzynek, Nowego Targu, Dzierzgonia, Działdowa, wyspy Cypr, nauki, paryskiej Sorbony, uniwersytetów, filozofów, filozofów chrześcijańskich, teologów, uczonych, nauczycieli, uczniów, studentek, dziewic, żon, mówców, adwokatów, notariuszy, bractw literackich, literatów, bibliotekarzy, drukarzy, zecerów, żeglarzy, woźniców, przewoźników, polskich kolejarzy, kołodziejów, garncarzy, garbarzy, młynarzy, piekarzy, prządek, szwaczek, krawcowych, powroźników, fryzjerów, modystek, zmagających się z bólem gardła i głowy, a także prostych ludzi.
Dzień obchodów
Wspomnienie liturgiczne obchodzone jest w Kościele katolickim 25 listopada.
Atrybuty
Jej atrybutami są: anioł, Dziecię Jezus, filozofowie, gałązka palmowa, koło, na którym była łamana, korona w ręku, krzyż, księga, miecz, piorun.
Ikonografia
W ikonografii przedstawiana jest w koronie, z palmą męczeństwa w dłoni i kołem do łamania kości (czasem jeszcze z książką i mieczem). Ukazywana jest też podczas mistycznych zaślubin z Chrystusem lub w więzieniu, w obecności Chrystusa. W okresie gotyku i renesansu często występuje razem ze świętymi Barbarą, Dorotą i Małgorzatą.
Święta Katarzyna z Aleksandrii – obraz pędzla Caravaggia
