Budowla
Budowę kościoła, rozpoczętą w 1939 r., którą przerwała wojna, kontynuowano w latach 1948-1954. Przebiegła ona sprawnie, głównie dzięki ofiarności braci zakonnych.
Pierwsza Msza św., w świeżych jeszcze murach, wśród lasu rusztowań, została odprawiona w uroczystość Niepokalanego Poczęcia NMP 1949 r. Natomiast z okazji 25-lecia założenia Niepokalanowa, 7 grudnia 1952 r., uroczystościom w nowym kościele przewodniczył ks. abp Stefan Wyszyński, Prymas Polski. Miał zamiar osobiście konsekrować świątynię w dniu 3 października Roku Maryjnego 1954. Został jednak uwięziony i w jego imieniu konsekracji kościoła dokonali bp Wacław Majewski i bp Karol Niemira. Ks. Prymas z więzienia napisał do o. prowincjała:
– Było moim gorącym pragnieniem usłużyć tej świątyni konsekracją, którą wam przyrzekłem. Niestety, wolą Bożą było, bym z tej radości złożył ofiarę. Tym więcej raduję się, że Maryja przyjęła Wasz dar w swym Roku Jubileuszowym. Niech świątynia ta będzie Waszą radością i krynicą łask dla ludu Bożego. Niech stanie się ośrodkiem kultu Maryi Niepokalanej i apostolstwa Maryjnego
Kilkakrotnie też podkreślał potrzebę tej świątyni. Wyraził to w kazaniu podczas uroczystości ku czci św. Maksymiliana:
Przed wojną Niepokalanów rozrastał się wzdłuż i wszerz. Przyszły czasy trudne, powojenne i wtedy franciszkanie, nie mogąc prowadzić dawnej pracy, uczynili najmądrzej jak tylko mogli to zrobić – wybudowali świątynię. Weszli z szerokich terenów, napełnionych barakami, do świątyni i przez to przypomnieli zakonowi, narodowi i nam wszystkim rzecz najważniejszą: Do świątyni! Na kolanach krzepić ducha! Ciało niewiele może, duch ożywia. Ciało umiera, materia niszczeje – zostaje duch nieśmiertelny. Niewiara – to skała, gruda. Wiara – to pożywny chleb. Nienawiść – to walka. Miłość – to twórczość i wzrost! Dlatego wybudowano tu świątynię. Ona jest również wykładnią ducha o. Maksymiliana
Bazylika i sanktuarium
W 1980 r. kościół w Niepokalanowie został wyniesiony do godności bazyliki mniejszej, a 25 marca 2004 r. otrzymał tytuł Sanktuarium NMP Niepokalanej Wszechpośredniczki Łask
